کنفرانس ملی علمی-تحقیقی استفاده معقول ادویه و چشم‌انداز آینده آن در افغانستان
کنفرانس ملی علمی-تحقیقی استفاده معقول داروها و چشم‌انداز آینده‌ی آن در افغانستان
پیشینه و معرفی
کاربرد
منطقی داروها بخش مهمی از مراقبت مؤثر صحی محسوب می‌شود. این مفهوم به انتخاب صحیح
دارو، تجویز مناسب و
تضمین استفاده درست برای درمان مؤثر اشاره دارد، تا نتایج درمانی بهتری حاصل شده،
عوارض جانبی کاهش یابد و بار اقتصادی از دوش بیماران برداشته شود (۱). پایه‌های این اصل شامل تولید با
کیفیت دارو، نگهداری مناسب، تشخیص دقیق بیماری، انتخاب داروی مناسب، استفاده از
دوز صحیح و آگاهی بیمار یا همراه او می‌باشد. در سطح جهانی، تنها ۵۰٪ بیماران داروهای تجویز شده را به‌طور
درست مصرف می‌کنند و بیش از ۵۰٪
داروها یا نادرست فروخته می‌شوند یا به‌درستی توزیع نمی‌گردند (۲). استفاده غیر منطقی از داروها نه
تنها باعث مرگ و بروز بیماری‌های گوناگون می‌شود، بلکه سبب هدررفت داروها و خسارات
اقتصادی نیز می‌گردد (۳).
تخمین زده می‌شود که حدود دو میلیارد نفر به داروهای ضروری دسترسی ندارند (۴). تنها یک‌سوم جمعیت جهان امکان
دسترسی پایدار و با کیفیت به داروهای ضروری را دارند. داروهای ضروری، داروهایی‌اند
که نیازهای صحی عمومی جامعه را برآورده می‌کنند، دارای مواد مؤثره کافی با دوز
مناسب هستند و در تمام اوقات در دسترس می‌باشند (۵). با این‌حال، حتی داروهایی که به‌عنوان
ضروری شناخته می‌شوند، اغلب در بازار قابل دسترسی نیستند و نیازهای صحی مردم را
برآورده نمی‌سازند
(۶). در نتیجه کاربرد غیر منطقی داروها،
حتی بیمارانی که نسخه‌ی درست دریافت می‌کنند، ۵۰٪ آنان قادر به مصرف صحیح دارو نیستند.
حدود نیمی از هزینه‌های درمانی به دلیل عملکرد نادرست از بین می‌رود. این مشکل
ناشی از عوامل گوناگون مانند تجربه عرضه‌کنندگان، شرایط اقتصادی، عوامل فرهنگی،
باورهای اجتماعی و شخصی است (۶).
مصرف بیش از حد و نادرست آنتی‌بیوتیک‌ها نیز یک چالش مهم است که منجر به مقاومت ضد
میکروبی، بیماری‌های جدید و حتی مرگ می‌گردد. از سوی دیگر، استفاده از سرنج‌های
آلوده سبب انتقال بیماری‌های ویروسی مانند HIV، هپاتیت B و C از طریق خون می‌شود.
یک آمار انجام‌شده در ۹۷ کشور در حال توسعه نشان می‌دهد که ۷۱٪ استفاده‌های غیر منطقی از داروها در بخش دولتی و ۲۹٪ در بخش خصوصی اتفاق می‌افتد (۷). افغانستان نیز مانند دیگر کشورهای در حال توسعه با چالشهای متعدد مواجه است. نگهداری نادرست دارو، تجویز ناصحیح و توزیع غلط از عوامل اصلی کاربرد غیر منطقی دارو در کشور به شمار می‌روند (۸). علاوه بر این، نبود اطلاعات دقیق در مورد داروها، عدم وجود رهنمودهای معیاری و منابع بشری آموزش‌دیده، این مشکل را تشدید کرده‌اند (۹). همچنان، ضعف در تطبیق قوانین و نظارت از موانع عمده در مدیریت و کنترول داروها به شمار می‌رود(۱۰). با توجه به این چالش‌ها، موضوع "کاربرد منطقی داروها و چشم‌انداز آینده آن در افغانستان" به عنوان موضوع کنفرانس ملی تحقیقی، بر اساس فیصله پروتوکول دوم کمیته اصلی تحقیقات پوهنتون ملی که به تاریخ ۱۷ ثور ۱۴۰۳ برگزار گردید، با اکثریت آرای اعضا تأیید شد. این موضوع سپس در نشست پنجم شورای علمی پوهنتون به تاریخ ۱۴ اسد ۱۴۰۳ تصویب و برای تصویب نهایی به وزارت محترم تحصیلات عالی ارسال شد. ریاست تحقیق، تألیف و ترجمه آن وزارت، موضوع را در هفتمین نشست رسمی بورد علمی به تاریخ ۱۹ عقرب ۱۴۰۳ به‌صورت رسمی تأیید نمود. پوهنتون ملی در پرتو دیدگاه، مأموریت و اهداف استراتژیک خود، در تلاش است تا خود را به‌عنوان یک نهاد علمی پیشتاز و نوآور در عرصه تحقیقات علمی در افغانستان تثبیت کند. این نهاد باور دارد که تولید دانش، ارتقای ظرفیت‌های دانشی و ایجاد زیرساخت خلاقیت تنها از طریق تحقیقات مؤثر، با کیفیت و معیاری ممکن می‌باشد. از همین‌رو، مؤسسه هدف دارد تا با آغاز، توسعه و گسترش تحقیقات علمی، زمینه‌های مفید علمی را نه تنها برای محصلان، استادان و جوامع افغانستان، بلکه برای منطقه و جهان نیز فراهم سازد. در همین راستا، تحصیلات عالی پوهنتون ملی در نظر دارد تا کنفرانس ملی تحقیقی را تحت عنوان "کاربرد منطقی داروها و چشم‌انداز آینده آن در افغانستان" برگزار و میزبانی نماید، تا از این طریق زمینه‌ای علمی و نیرومند برای تولید دانش جدید، هماهنگی و پیشرفت در بخش‌های صحت عامه، درمان، تدریس و تحقیق فراهم گردد.
اهداف کلی کنفرانس (کاربرد منطقی داروها و چشم‌انداز آینده آن در افغانستان)
هدف اصلی این کنفرانس ملی، ایجاد هماهنگی میان دانش، سیاست‌گذاری
و تجارب عملی و فراهم‌سازی زمینه‌ای برای گردهمایی تمامی ذی‌نفعان سکتور صحی به
منظور بحث مشترک، تبادل نظریات و جستجوی راه‌حل‌ها می‌باشد. این کنفرانس می‌کوشد
تا اهداف کلی زیر را دنبال نماید:
محورهای - موضوعات اصلی کنفرانس (کاربرد منطقی داروها و چشم‌انداز آینده آن در افغانستان)
- وضعیت کنونی داروها در افغانستان
- داروهای تقلبی و غیرمعیاری در افغانستان
- مدیریت زنجیره تأمین دارو در افغانستان
- نقش کارکنان صحی در مصرف معقول داروها در افغانستان
- نقش آگاهی عامه و مشارکت اجتماعی در مصرف معقول دارو در افغانستان
- نظریات جهانی و نوآوری‌ها در مدیریت مصرف داروها
- مبارزه با مقاومت میکروبی در برابر داروهای ضد میکروب در افغانستان
- اخلاق حرفه‌ای فارمسی و مصونیت بیماران در افغانستان
- چشم‌انداز آینده و تدوین پلان استراتیژیک برای مصرف معقول دارو در افغانستان
محورهای فرعی - موضوعات کنفرانس (کاربرد منطقی داروها و چشم‌انداز آینده آن در افغانستان)
Ø
بررسی مسائل مصرف دارو، فعالیت‌های نسخه‌نویسی و چالشهای صحت عمومی در افغانستان
Ø
ارزیابی گسترش و تأثیرات استفاده غیرمنطقی از داروها، به ویژه
مصرف بیش از حد آنتی‌بیوتیک‌ها و خوددرمانی در افغانستان
Ø
ارزیابی اهداف و تأثیرات استفاده از داروهای تقلبی و غیر استاندارد
در افغانستان
Ø
ارزیابی استراتژی‌ها برای جلوگیری از گسترش داروهای غیر
استاندارد از طریق قوانین مؤثر، مدیریت بهتر و آگاهی عمومی
Ø
ارزیابی چالش‌ها و راه‌حل‌ها در تضمین تأمین مداوم داروهای
ضروری
Ø
تحقیق درباره روش‌های بهینه خرید، ذخیره‌سازی و توزیع داروها
در محیط‌های با منابع محدود
Ø
ارزیابی اهمیت آموزش و تربیت داکتران، داروسازان و دیگر کارکنان صحی در زمینه مصرف منطقی داروها در افغانستان
Ø
ارزیابی راهنماها و پروتکل‌های بالینی برای تجویز و توزیع
منطقی داروها
Ø
ارزیابی استراتژی‌های آگاهی عمومی برای مبارزه با خطرات
استفاده غیرمنطقی از داروها و هماهنگی مردم با درمان‌های تجویزی
Ø
ارزیابی سهم کارکنان صحی اجتماعی و سازمان‌های غیردولتی در ترویج مصرف منطقی داروها در
افغانستان
Ø
ارزیابی مدل‌های موفق و روش‌های بهینه برای تقویت مصرف منطقی
داروها در افغانستان
Ø
استفاده از تکنولوژی‌های داروسازی، طبی از راه دور و نوآوری‌های دیجیتال در بهبود مصرف منطقی داروها
در افغانستان
Ø
ارزیابی ارتباط میان استفاده غیرمنطقی از داروها و مقاومت به
داروهای ضد میکروب
Ø
ارزیابی استراتژی‌های ملی برای نظارت مؤثر بر آنتی‌بیوتیک‌ها
به منظور جلوگیری از انتشار عفونت‌های مقاوم در افغانستان
Ø
ارزیابی استانداردهای اخلاقی در تجویز، توزیع و بازاریابی
داروها در افغانستان
Ø
نحوه درمان مبتنی بر شواهد و تمرکز بر نیازهای بیمار و تضمین
ایمنی بیمار
Ø
ارزیابی تمایلات آینده صنعت داروسازی در افغانستان، که شامل
درمان‌های شخصی و استفاده از هوش مصنوعی در بخش صحت است
Ø
ارزیابی برنامه‌ریزی جامع بر اساس استراتژی‌های بلندمدت برای
ترویج مصرف منطقی داروها و بهبود نتایج بهداشتی در افغانستان
Ø
ارزیابی ظرفیت تولید داروهای داخلی و خودکفایی در افغانستان
